Sociale huisvesting moet mensen vooruithelpen

(door Klaasjan Creemers) Vandaag kaartte Frédéric De Gucht in een interview de ongeziene financiële toestanden bij de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM) aan: een onaangekondigd tekort van bijna 300 miljoen euro in 2025. Een bom onder het budget en vooral: een gevolg van jarenlang PS-beleid zonder doorstroomvisie.

Sociale huisvesting is cruciaal voor zij die het nodig hebben. Maar we moeten ook durven wijzen op waar het vandaag fout loopt: het systeem zit vast. In Brussel wachten gezinnen gemiddeld 12 jaar op een sociale woning en wie er uiteindelijk aanspraak op maakt, blijft er vaak levenslang in zitten.

Dat is een probleem. Niet alleen financieel — met woningen die tot 400.000 euro kosten en huurprijzen van gemiddeld 380 euro per maand — maar vooral maatschappelijk. Het systeem helpt mensen onvoldoende vooruit. Het creëert geen kansen, het verankert afhankelijkheid. Dat is exact het tegenovergestelde van waar sociale huisvesting ooit voor bedoeld was: een tijdelijke tussenstap naar zelfstandigheid.

"Het systeem helpt mensen onvoldoende vooruit. Het creëert geen kansen, het verankert afhankelijkheid."

Het beleid in Brussel gaat al jaren engagementen aan zonder structurele financiering. Nieuwbouw-projecten worden opgestart zonder zeker te zijn van de terugbetaling, en de BGHM bouwt voort zonder dat de begroting kan volgen. Uiteindelijk zijn zij die er écht nood aan hebben, opnieuw de dupe.

Sociale rechtvaardigheid is ook doorstroming

Een bijkomend neveneffect is dat de middenklasse in Brussel steeds meer uit de boot dreigt te vallen. Terwijl men terecht investeert in sociale woningen (al gebeurt het op een ondoordachte manier), blijft het aanbod voor jonge tweeverdieners en starters beperkt. De sociale ladder stopt aan de eerste trede. Er is steeds minder een realistisch pad naar betaalbaar eigenaarschap of kwalitatieve huurwoningen voor wie zich wil opwerken.

Brussel heeft dus nood aan een beter emancipatiebeleid. Een beleid dat werk, opleiding, mobiliteit en wonen met elkaar verbindt. Een beleid dat zegt: "Je krijgt ondersteuning, maar ook het vertrouwen en de plicht om vooruit te gaan". Sociale huisvesting moet tijdelijk zijn, met een actieve begeleiding naar uitstroming. We moeten mensen activeren, begeleiden naar werk in Brussel (of daarbuiten), en sterker maken op de reguliere woonmarkt. 

"Het is tijd voor een nieuwe woonlogica. Een die vertrouwen geeft, verantwoordelijkheid vraagt en perspectief biedt."

Toevallig vandaag roept René Konings van Voka Metropolitan op om "gentrificatie niet langer als scheldwoord" te gebruiken. Hij heeft gelijk. We moeten de kar van stadsvernieuwing opnieuw durven trekken. Wijken leefbaarder, veiliger en energiezuiniger maken is geen misdaad — het is een noodzaak.

Wie in de stad woont, verdient een straat die proper is, een woning die geen energievreter is, en een buurt waar investeren weer mogelijk is. Maar dat lukt alleen als we investeringen durven toelaten én sociale bescherming voorzien. Het is geen of-of verhaal, het is en-en.

Brussel verdient beter dan vastgeroeste systemen en ideologische stilstand. Het is tijd voor een nieuwe woonlogica. Een die vertrouwen geeft, verantwoordelijkheid vraagt en perspectief biedt. Dat is de kern van sociale rechtvaardigheid: mensen vooruithelpen. Dat is waar Open Vld in Brussel voor staat.

Klaasjan Creemers is 29 jaar, vrijdenkend en woont in Molenbeek.